Cukrzyca może zmienić życie - na dobre lub na złe

Dr nauk o zdrowiu Beata Stepanow, prezes Stowarzyszenia Edukacji Diabetologicznej, obrazuje to w nieco inny, ale równie wyrazisty sposób. Podczas swoich wystąpień wystawia budzik, który dzwoni... co osiem sekund. Słuchacze, raz dorośli, innym razem dzieci, zazwyczaj zaczynają się nieco irytować, mówiąc, że to strasznie przeszkadza. - Mnie tak samo przeszkadza, że co osiem sekund na świecie umiera ktoś na skutek powikłań cukrzycy - odpowiada dr Stepanow.

Cukrzyca, choć sama „bezpośrednio” nie zabija, jest jedną najgroźniejszych chorób cywilizacyjnych - wszystko ze względu na liczne powikłania, znacznie bardziej niebezpieczne niż sama choroba. Do najgroźniejszych należą choroby sercowo-naczyniowe - prawdopodobieństwo wystąpienia zawału serca lub udaru mózgu jest w takich przypadkach dwukrotnie wyższe niż u osób bez cukrzycy, a do tego dochodzą m.in. powodująca niewydolność nerek - nefropatia, przyczyniająca się do utraty wzroku - retinopatia cukrzycowa, czy prowadząca w niektórych przypadkach do amputacji kończyn - stopa cukrzycowa.

Mówienie o możliwych powikłaniach jest ważne, ale równie istotny jest przekaz, że z cukrzycą można także żyć długo i bez współistniejących schorzeń. Najczęściej przypominamy o tym 14 listopada, w dniu urodzin Fredericka Bantinga, odkrywcy insuliny, kiedy obchodzony jest Światowy Dzień Cukrzycy. Te same tematy podejmuje realizowana od wielu lat edukacyjna kampania „Dłuższe Życie z Cukrzycą”, dzięki której na stronie internetowej www.dluzszezyciezcukrzyca.pl i profilu FB można na bieżąco zapoznawać się z aktualnymi materiałami na temat cukrzycy typu 2.

- Czy znamy kogoś kto chciałby mieć zawał? Albo amputowaną nogę? - pyta retorycznie dr Beata Stepanow. - Niestety wiele osób zawsze znajdzie miliony wymówek, żeby nie zmienić diety czy nie zacząć jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Wszystko zaczyna się w głowie. By rozpocząć walkę o dłuższe życie z cukrzycą, żadne próby, prośby, czy informacje niewiele dadzą, jeśli pacjent sam nie znajdzie swoich własnych powodów, by się leczyć, żyć dłużej i bez powikłań.

Lekarze zgodnie podkreślają, że najważniejsze w całym procesie leczenia jest zaangażowanie osoby z cukrzycą. - Mam pacjentów, którym towarzyszę w życiu z chorobą ponad 20 lat. To sprawne osoby, uczestniczące w całym procesie edukacji. Nieraz mówią, że cukrzyca... uratowała im życie. Bo to ona zmobilizowała ich do wprowadzenia zmian. Mówią, że dzięki zdobytej wiedzy mogą teraz uratować swoje wnuki. Często są to osoby, które mają ponad 70-80 lat i nie mają zaburzeń funkcji poznawczych. Uczestniczą w procesie edukacji - nie są bierni, biorą udział w szkoleniach, webinarach, wciąż są zainteresowani i chcą się uczyć , jak żyć z cukrzycą.

Co jeśli motywacji nie brakuje i pacjent rzeczywiście chce się zaangażować w walkę o swoje zdrowie? Wtedy zaczyna się proces - nie tyle wyrzeczeń, co wprowadzania zmian w stylu życia (o tym też jest mowa w załączonym filmie). Podstawą jest tu przede wszystkim aktywność fizyczna i odrzucenie niezdrowych nawyków żywieniowych prowadzących do nadwagi i otyłości. Nie chodzi jednak o samo zrzucenie zbędnych kilogramów.

- Zdarzają się osoby z poważną otyłością, które mają jednocześnie duże niedożywienie ze względu na niedobory pewnych składników - mówi dr Stepanow. - Pacjenci nie otrzymują diety - nie ma czegoś takiego jak dieta cukrzycowa. Jest zdrowe odżywianie się. Konieczne są badania profilaktyczne, także te pogłębione o wskaźniki mogące pokazać chociażby niedożywienie, czyli np. poziom witaminy B12 i D, cynku, żelaza, kreatyniny, czy pracę jelit, a potem wprowadzenie zasad zdrowego żywienia, dobranych indywidualnie do danej osoby. Nie ma uniwersalnych, idealnych zasad dla wszystkich.

To, co powinno być istotne dla osób z cukrzycą to świadomość, że sama cukrzyca nie prowadzi do powikłań. To przewlekłe wysokie glikemie, jak i częste jej spadki, wpływają na ich powstawanie. Są to czynniki, nad którymi każdy może zapanować. Świetnym przykładem są tu osoby doskonale funkcjonujące pomimo zdiagnozowanej cukrzycy, jak sportowcy, wśród których znajdują się nawet olimpijczycy, czy chociażby Maja Makowska - znana jako „Sugar Woman” sportsmanka, która ukończyła zawody podwójnego Iron Mana (7,8 km do przepłynięcia, 360 km do przejechania na rowerze i 84 km biegu).

Liczby te robią nie mniejsze wrażenie od tych, wskazujących na wysoką umieralność wśród osób z cukrzycą? Co zrobić zatem, by nie czytać tylko o umieralności z powodu cukrzycowych powikłań, a jak najczęściej o długim i zdrowym życiu z cukrzycą?

- Osoba, która jest przewlekle chora ciągle słyszy tylko o ograniczeniach - zauważa dr Stepanow. - Nawet młode osoby słyszą, że z powodu cukrzycy nie będą mogły wykonywać określonego zawodu. A ja pytam: co chcesz robić w życiu? Jakie są twoje marzenia? To cukrzycę można dostosować do swoich marzeń, czy określonego zawodu, a nie wszystko podporządkowywać chorobie. Poznaj zatem swój organizm, zaangażuj się, trzymaj w ryzach cukrzycę i spełniaj swoje marzenia! Fundamentem jest przecież to, by człowiek był szczęśliwy.